فهرست مطالب
کلیسای جامع میلان و داستان سنگ چینی
اینجا ایتالیا است کشوری کوچک اما با فرهنگی گسترده و غنی. اینجا مهد دانشمندان و معمارانی است که خشت به خشت و آجر به آجر سازه های خود را ساختند و قرن ها زمان خود را صرف افزودن شکوه و جلال به آن ها نمودند.
در این بین کلیسای جامع میلان با سنگ های چینی خود مانند نگینی نه تنها در میلان بلکه در کل ایتالیا و دنیا می درخشد. بد نیست کمی بیشتر با این کلیسا و طراحی و ساخت آن آشنا شویم.
تاریخچه ساخت کلیسای میلان
زمان: سال 1386 میلادی
مکان: شمال ایتالیا_ میلان
صدها کارگر بر روی خرابه های دو کلیسای دیگر در حال ساخت کلیسای جدیدی برای مسیحیان هستند. اما داستان سازه ما از خشت و آجر شروع شده و به سنگ های چینی و درخشان ختم می شود. از میان خرابه ها سازه ای سر برآورده است که به دومین کلیسای بزرگ در قاره اروپا و سومین کلیسای بزرگ در دنیا تبدیل شده است. همچون ققنوسی که از میان خاکستر خود دوباره سر برآورده است.
کلیسای جامع متروپولیتن یا کلیسای سانتا ماریا که به کلیسای جامع میلان در لومباردی مشهور است؛ محل اسقف اعظم میلان است. در حال حاضر نیز محل اسقف اعظم ماریو دلپینی است. 6 قرن تمام بر روی ساخت این کلیسا کار شده و داستان درازی در پیش خواهیم داشت. باهم به معادن سنگ چینی سفر می کنیم و تکه های سنگ را در کنار هم قرار می دهیم تا به زمان پایان یافت کار کلیسای متروپولیتن برسیم.
دوئومو میلان داستانی از ایمان و هنر را در بر می گیرد و بیش از شش قرن طول کشیده است. کار ساخت دوئمو میلان از سال 1386 آغاز شد. کار بر روی ساخت این کلیسا زمانی آغاز شد که سبک کلیساهای جامع گوتیک به اوج خود رسیده بود. این طور تصمیم گرفته شده که کلیسای جدیدی در منطقه باسیلیکای باستانی سانتا ماریا ماجیوره و سانتا تکلا ساخته شود. بقایای این مناطق همراه با بپتیستری سن جیووانی آل فونتی هنوز هم در این منطقه قابل مشاهده هستند.
در سال 1386، اسقف اعظم آنتونیو دا سالوزو کار ساخت کلیسای جامع میلان را آغاز کرد. ساخت و ساز مصادف بود با به قدرت رسیدن حاکم جدید میلان که پسرعموی اسقف نیز بود. قبل از شروع کار واقعی، سه ساختمان اصلی کلیسای استا یعنی ماریا میگوره یعنی کاخ اسقف اعظم، کاخ اردیناری و غسل تعمید سنت استفان تخریب شده و به عنوان معدن سنگ چینی مورد نیاز ساخت کلیسای جدید تبدیل شدند.
ساخت کلیسای جامع میلان با برنامه ای منظم
اکتبر سال بعد یعنی سال 1387 میلادی ونراندا فابریکا دل دوئمو به تحریک لرد میلان گیان گالئاتزو ویسکونتی (Gian Galeazzo Visconti)، کار ساخت و ساز کلیسای جامع میلان را آغاز کرد. برنامه ساخت و ساز به سرعت تنظیم شد و بیش از 300 فرد متخصص به رهبری اولین مهندس اصلی سیمون دا اورسنیگو آماده به کار شدند. اورسنیگو در ابتدا قصد داشت کلیسای جامع میلان را از آجر به سبک گوتیک لومبارد بسازد. اما حاکم میلان مخالف این امر بوده و به دنبال استفاده از سنگ چینی بود. تصمیم گیان گالئاتزو مبنی بر استفاده از سنگ چینی به جای آجر های سنتی لومبارد، به انقلابی بزرگ در سبک گوتیک تبدیل شد.
همین تصمیم لرد میلان سبب شد تا فابریکای معمار به دنبال مهندسین، معماران، مجسمه سازان و سنگ تراشان بزرگ در سراسر اروپا باشد. محل ساخت و ساز به فضایی پر جنب و جوش برای تبادل متنوع ترین ایده ها، تجربیات و مهارت های کارگران از سراسر قاره تبدیل شد. این رخداد دوئمو را به محل تلاقی مردم و فرهنگ ها تبدیل کرد. همچنین کلیسا را به اروپایی ترین کلیسای جامع گوتیک تبدیل کرد.
در طی این سالیان معماران و مهندسان زیادی در راس ساخت این کلیسا خدمت کرده اند. بنابراین تنها دست نوشته ها و برگ خاطراتی از آن ها به عنوان شواهد به دست ما رسیده است.
ساخت و ساز از اپسید شروع شد و به سمت ترانست و شبستان ها پیش رفت. این شیشه های رنگی و طاق های طرح دار بودن که در قرن های اولیه ساخت کلیسا آن را به سازه ای تحسین برانگیز و شگفت انگیز تبدیل کردند. در 16 اکتبر 1418 پاپ مارتین پنجم که از شورای کنستانس باز می گشت؛ محراب بالایی کلیسا را تقدیس کرد.
کار ساخت و ساز متوقف می‌شود
کار ساخت و ساز کلیسای جامع میلان به سرعت در حال پیشرفت بود و برنامه های زیادی برای ادامه ساخت و ریزه کاری های آن چیده شده بود.
برنامه های ساخت به قدری منظم پیش رفتند که تا سال 1402 نیمی از کلیسای جامع میلان کامل شد. با این حال با مرگ گیان گالئاتزو در همان سال متوقف شد. این توقف تا سال 1480 ادامه داشت و عمده دلایل نیز به کبود پول و ایده باز می گشتند.
مهمترین آثار این دوره مقبره های مارکو کارلی و پاپ مارتین پنجم (1424) و پنجره های اپسید (دهه 1470) بود؛ که از آن جمله می توان به تصویر موجود سنت جان انجیل، توسط کریستوفورو د موتیس، و سنت الیگیوس و سان جان دمشقی، هر دو توسط نیکولو دا وارالو طراحی شده بوند نیز اشاره کرد. در سال 145، تحت فرمان فرانچسکو اسفورزا، شبستان و راهروها تا راهرو ششم تکمیل شد.
سنگ چینی اهمیت پیدا می‌کند
همان طور که در بخش های بالایی توضیح دادیم؛ برخلاف کلیساهای جامع دیگری که در سطح اروپا با آجر لومبارد درست می شدند؛ کلیسای جامع میلان را با نوعی سنگ چینی خاص ساختند.
سنگ چینی، سنگ انتخابی حاکم میلان بود. از همینجا اهمیت این سنگ افزایش یافت. به طوری که به دلیل استفاده طولانی مدت از این سنگ چینی، حاکم میلان این سنگ و معدن دار آن را از مالیات معاف کرد. این سنگ چینی از معدن مادر خود استخراج شده و برای نمای خارجی کل سازه استفاده شد.
چرا از سنگ چینی استفاده کردند ؟
شاید برای شما این سوال پیش آمده باشد که چرا حاکم میلان به دنبال استفاده از سنگ چینی به جای استفاده از نمای آجری بود. پاسخ در طول عمر سنگ چینی نهفته است.
چینی سنگی دگرگونی است که حاصل فشار درونی لایه های زمین بر روی سنگ های آهکی است. سنگی که از نظر کیفیت و زیبایی نیز حرف اول را می زند. تنوع و زیبایی که در انواع سنگ چینی وجود دارد؛ با هر سلیقه و دکوراسیونی هماهنگ می شود.
این نوع سنگ را نه تنها می توان در محیط های داخلی و دکوراسیون داخلی استفاده کرد؛ بلکه بهترین گزینه برای ساختمان هایی است که به زیبایی و خاص بودن نیاز دارند.
از نظر کیفیت و زیبایی این سنگ افسانه ای است. به طوری که در بسیاری از کلیساهای ایتالیا و سایر کشور های اروپا ردپایی از آن یافت می شود. این سنگ نه تنها در برابر باد، باران و تابش نور خورشید مقاوم است؛ بلکه در مقابل فشار های بیرونی مانند زلزله و خرابی های دیگر نیز بسیار مقاوم است.
به درستی مشخص نیست که در ذهن گیان گالئاتزو ویسکونتی جوان چه گذشته است که سنگ چینی را برای نمای ساختمان کلیسای جامع میلان انتخاب کرد. اما هرچه که بود این تصمیم نه تنها انقلاب بزرگی در ساخت کلیساهای گوتیک ایجاد کرد؛ بلکه فرآیند ساخت کلیساها را به مراحل بالاتری ارتقا داد.
داستان این کلیسا هنوز هم ادامه دارد. اما اگر روزی به عنوان تماشاچی به دیدن این کلیسا رفتید به یاد بیاورید که این عظمت و زیبایی حاصل جرات و جسارت کسانی چون لئونداردو داوینچی و حاکم میلان است. آن ها خلاقیت را با شکوه سنگ های چینی آمیختند و بنایی را خلق کردند که هنوز هم ما در دنیای امروز را انگشت به دهان گذاشته است.